Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych
w Krośnie

 

Debata NRPiP i Instytutu Zdrowia i Demokracji

W Warszawie odbyła się debata z cyklu „Zdrowie – tematy istotne” pod tytułem: „Pacjencie, zrób to sam? O możliwościach zabezpieczenia opieki pielęgniarskiej i położniczej w Polsce”.  Wypracowane w jej toku rekomendacje  zostaną ujęte w raporcie, który  zostanie przekazany Ministerstwu Zdrowia, parlamentarzystom oraz udostępniony mediom.

Zorganizowana przez Instytut Zdrowia i Demokracji oraz Naczelną Radę Pielęgniarek i Położnych debata poświęcona była zabezpieczeniu społeczeństwa polskiego w świadczenia pielęgniarskie i położnicze. NIPiP reprezentowali prezes Zofia Małas i wiceprezes Sebastian Irzykowski, a  IZiD – Kaja Szwykowska – Ekspert ds. dialogu społecznego, Robert Mołdach – Prezes Zarządu, Partner, Grzegorz Ziemniak – Wiceprezes Zarządu, Partner.  W debacie uczestniczyli  wiceminister zdrowia Marek Tombarkiewicz  i dyrektor Departamentu Pielęgniarek i Położnych Beata Cholewka, wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej Romuald Krajewski, prezes Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego Grażyna Wójcik, przewodniczący Federacji Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia „Porozumienie Zielonogórskie” Jacek Krajewski,  a także przedstawiciele związku zawodowego pielęgniarek i położnych, organizacji pacjenckich oraz eksperci niezależni.  Dyskutowano  o:

1. Spadku liczby pielęgniarek i położnych jako zjawisku globalnym. Do 2020 r. w samej UE ma zabraknąć ich milion.
2. Braku stabilnych podstaw wykonywania zawodu i jasno wytyczonej ścieżki kariery.
3. Systemie kształcenia, który nie zapewnia dostatecznej liczby nowych kadr medycznych.
4. Relacjach pielęgniarka-lekarz w kontekście postępu medycyny i zmian w zakresie kompetencji pielęgniarek.
5. Warunkach pracy i wynagrodzenia w zawodach pielęgniarki i położnej.
6. Zależności jakości leczenia pacjenta od jakości świadczeń pielęgniarskich i położniczych.

Prezes NRPiP Zofia Małas przedstawiła najnowsze dane dotyczące pielęgniarek i położnych, które są  jeszcze bardziej alarmujące niż te zawarte w „Raporcie NRPiP o zabezpieczeniu społeczeństwa polskiego w świadczenia pielęgniarskie i położnicze” z 2015 roku. Średnia wieku polskich pielęgniarek w ciągu dwóch lat wzrosła z 48 do 50 lat, a ich liczba przypadająca na 1 tys. mieszkańców spadła z 5,4 do 4,82. Największym problemem jest brak zastępowalności  – z  8 482 absolwentów studiów pielęgniarskich w roku 2015 zatrudnienie w zawodzie znalazło tylko 1206 osób, z 1049 absolwentów studiów położniczych – 146.  Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych od dawna zabiega o ułatwienie dostępu do zawodu absolwentom obu kierunków oraz o wypracowanie rozwiązań, które znacząco wpłyną na poprawę warunków pracy i poprawią finansową atrakcyjność zawodu.

– Nadszedł czas pracownika, nie tylko w ochronie zdrowia. Mamy do czynienia z odpływem pielęgniarek nie tyle zagranicę (to jest dość stała liczba), ile do innych zawodów – mówiła prezes Małas. – Konieczne jest szybkie stworzenie miejsc pracy dla nich i wytyczenie strategii rozwoju zawodowego, by młodzi ludzie podejmujący pracę w obu tych zawodach wiedzieli, że nawet jeśli obecnie nie zarabiają najlepiej,  to w przewidywalnym czasie sytuacja się poprawi.

W odpowiedzi na ten postulat obecny na początku debaty wiceminister zdrowia Marek Tombarkiewicz  wyraził nadzieję, że w kwestii absolwentów „dojdziemy  do zadowalających rozwiązań” i jako przykład podał  rozważaną w MZ i MRPiP propozycję,  żeby stworzyć system, w którym pierwszy rok stażu absolwentki  pielęgniarstwa opłacałby Urząd Pracy, a kolejny pracodawca.  Zaznaczył jednak, że na problemy  pielęgniarek i położnych należy patrzeć z szerszej niż korporacyjna perspektywy. Odwołał się także do poczucia patriotyzmu przy podejmowaniu decyzji o emigracji zarobkowej pielęgniarek, położnych i lekarzy. Zapewnił przy tym, że tworzenie sieci szpitali – filaru reformy przygotowanej przez ministra zdrowia Konstantego Radziwiłła – nie pociągnie za sobą negatywnych skutków dla zatrudnienia lekarzy i pielęgniarek.

Tego optymizmu nie podzielali inni eksperci obecni na debacie, wskazując na już istniejące, a mogące się pogłębić po reformie nierówności w dostępie do opieki medyczne, spadek jakości opieki lekarskiej i pielęgniarskiej  i zagrożenie bytu placówek niepublicznych, w których podstawą funkcjonowania są świadczenia realizowane w ramach NFZ.

Kolejnym wątkiem debaty była konieczność redefinicji roli lekarza i pielęgniarki w systemie opieki zdrowotnej i ich wzajemnych relacji.

– Jak wynika z naszych badań pacjenci zauważają napięcia między lekarzami a pielęgniarkami – mówiła  prezes fundacji „My, pacjenci” Ewa Borek . – Dla dobra wszystkich zainteresowanych trzeba przedefiniować role obu grup zawodowych, bo obecnie zarówno lekarz, jak i pielęgniarka czują się niewygodnie w swoich rolach.

Eksperci byli zgodni, że zmiana zakresu zadań pielęgniarek, która już się odbywa (możliwość ordynowania niektórych leków, zlecanie określonych badań, wypisywanie recept) uzasadnia nowy sposób finansowania tej grupy zawodowej. Wzrost kompetencji zawodowych pielęgniarek przy równoczesnym ich niedoborze w systemie pociąga za sobą także konieczność  wygenerowania środków na zatrudnienie opiekunów medycznych (przejęcie prostych czynności higieniczno-pielęgnacyjnych) oraz sekretarki medyczne (prowadzenie sprawozdawczości, która obecnie spoczywa na lekarzach i pielęgniarkach ). Osobnym zagadnieniem jest możliwość pozyskania kadr spoza Polski – na ile nasz kraj może być atrakcyjny dla cudzoziemców i w jakim kierunku powinny iść działania zachęcające do podejmowania przez nich pracy w naszym kraju.

Konsekwencją tych zmian jest konieczność  przeprowadzenia szeroko zakrojonej debaty społecznej dotyczącej modelu medycyny, czyli odpowiedzenia sobie na pytanie, czy trwamy przy modelu  interwencyjnym (zdaniem wielu ekspertów nie do utrzymania w polskich realiach), czy przechodzimy do modelu profilaktycznego (preferowanego w krajach wysoko rozwiniętych).

Niezależny  ekspert  Ireneusz Pikulicki podsumowując debatę zwrócił uwagę na konieczność spojrzenia przez rządzących na kryzys kadr medycznych w  wieloletniej  perspektywie, umożliwiającej planowanie z dużym wyprzedzeniem, a nie tworzenie jedynie programów naprawczych. Do takich, niezbyt fortunnych, zaliczył pomysł ministra zdrowia tworzenia  średnich szkół zawodowych dla pielęgniarek.

– Należy podnosić jakość kształcenia kadr, a nie obniżać standardy  – podkreślił. Poparł także postulat  NRPiP tworzenia staży dla absolwentów, wskazał też na rolę stypendiów jako instrument wiążący absolwentów  z rodzimym rynkiem pracy.

Wypracowane w trakcie debaty rekomendacje zostaną niebawem przedłożone Ministrowi Zdrowia,  parlamentarzystom oraz udostępnione mediom.

Instytut Zdrowia i Demokracji jest think tankiem specjalizującym się w do­radztwie i analizach w sektorach ochrony zdrowia, opieki zdrowotnej i farmacji. Zakres działań IZiD obej­muje m.in. analizy i doradztwo w obszarach prawodawstwa i regulacji, wsparcia rozwoju i poszukiwania nowych możliwości rynkowych, zarządzania, HR, restrukturyzacji i inwestycji, a także szeroko rozumianego dialogu społecznego.

Misją Instytutu Zdrowia i Demokracji jest wspieranie i obrona zasad demokratycznego państwa prawa w ochronie zdrowia.

IZiD to także platforma wymiany wiedzy, opinii i poglądów w obszarze gospodarki zdrowotnej. Ważnym obszarem działalności są aktywności o charakterze publicznym i edukacyjnym, w tym seminaria i konferencje, podsumowania i analizy, które są wyrazem realizacji misji IZiD.

IZiD jest także wydawcą cotygodniowych Market Briefów obejmujących swą tematyką wszystkie kluczowe dziedziny życia publicznego, społecznego i regulacyjnego związane z ochroną zdrowia.

Eksperci IZiD są aktywnymi uczestnikami wielu inicjatyw na rzecz dialogu społecznego, stosowania dobrych praktyk konsultacji społecznych czy przyzwoitej legislacji. IZiD jest partnerem tegorocznej, polskiej edycji nagrody Prix Galien – uznawanej za tzw. Noble medycyny.

Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych kieruje działalnością samorządu. Do jej podstawowych obowiązków należy m.in. analizowanie i opiniowanie kierunków rozwoju ochrony zdrowia ludności, reprezentowanie samorządu, w tym w ustalaniu warunków umów związanych z przekazywaniem przez ministra właściwego do spraw zdrowia środków finansowych na realizację zadań określonych w art. 91 ust. 1, ustalanie standardów zawodowych i standardów kwalifikacji zawodowych obowiązujących na poszczególnych stanowiskach pracy, prowadzenie Centralnego Rejestru Pielęgniarek i Położnych, opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących ochrony zdrowia i zasad organizacji opieki zdrowotnej oraz zawodów medycznych.
Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych opracowała w 2015 r. „Raport NRPiP o zabezpieczeniu społeczeństwa polskiego w świadczenia pielęgniarskie i położnicze”, który jest na  bieżąco aktualizowany.


Opublikowano 30 listopada 2016 r.